De opleiding tot verpleegkundige in Vlaanderen heeft de afgelopen jaren een grondige hervorming ondergaan. De vroegere HBO5-opleiding Verpleegkunde is geleidelijk omgevormd tot het graduaat Basisverpleegkunde. Deze transitie heeft als doel de opleiding beter af te stemmen op de noden van het werkveld en de evoluties binnen de gezondheidszorg.

Welke opleidingen bestaan er?

Momenteel zijn er in Vlaanderen twee hoofdopleidingen voor wie verpleegkundige wil worden:

• Graduaat Basisverpleegkunde: Deze driejarige opleiding op niveau 5 van de Vlaamse kwalificatiestructuur wordt georganiseerd door secundaire scholen in samenwerking met hogescholen. Ze is sterk praktijkgericht, met minstens 3800 uur theoretisch en klinisch onderwijs, waarvan de helft bestaat uit stages.

• Professionele Bachelor Verpleegkunde: Een vierjarige opleiding op niveau 6, volledig georganiseerd door hogescholen. Deze opleiding combineert theorie en praktijk en leidt tot de titel "verpleegkundige verantwoordelijk voor algemene zorg".

Wat is het verschil tussen het graduaat en de bachelor?**

Het graduaat Basisverpleegkunde en de bacheloropleiding verschillen op meerdere vlakken:

• Duur en niveau: Het graduaat duurt 3 jaar (niveau 5), terwijl de bachelor 4 jaar duurt (niveau 6).
• Organisatie: Het graduaat wordt aangeboden door secundaire scholen in samenwerking met hogescholen; de bachelor wordt volledig door hogescholen georganiseerd.
• Focus: Het graduaat legt de nadruk op praktijkgericht leren met een aanzienlijke hoeveelheid stages. De bacheloropleiding combineert theorie en praktijk en bereidt studenten voor op complexere zorgsituaties met meer zelfstandigheid en verantwoordelijkheid.
• Titel en bevoegdheden: Afgestudeerden van het graduaat worden "basisverpleegkundige" en kunnen autonoom handelen in minder complexe situaties. Bachelorafgestudeerden worden "verpleegkundige verantwoordelijk voor algemene zorg" en kunnen ook in complexere situaties zelfstandig werken.

Nuances voor studenten die de afgelopen jaren zijn gestart**

Voor studenten die de opleiding zijn gestart in de schooljaren 2023-2024 of 2024-2025, geldt een overgangsregeling. Zij volgen het modulaire opleidingsprogramma van de vroegere HBO5-opleiding Verpleegkunde, maar met aanpassingen die aansluiten bij de nieuwe vereisten van het beroep van basisverpleegkundige. Deze overgangsmaatregelen lopen tot en met het schooljaar 2026-2027.

Conclusie

De hervorming van de verpleegkundige opleidingen in Vlaanderen bracht duidelijke veranderingen met zich mee. Het onderscheid tussen de graduaats- en bacheloropleiding ligt nu vast, wat gevolgen heeft voor de instroom in het werkveld. Voor studenten die al een eerste bachelorjaar achter de rug hebben, bestaan er bovendien mogelijkheden om via het statuut student-zelfstandige praktijkervaring op te doen. Meer info daarover vind je in onze gids voor student-zelfstandigen in de zorg en in dit overzicht van voordelen van werken als zelfstandig student in de zorg.